سیل
سیل یکی از حوادث طبیعی غیر مترقبه محسوب می شود که در اثر طغیان آب و زیرآب رفتن بخش قابل توجهی از زمین رخ می دهد. در معنای «آب جاری شده»، کاربرد این واژه بر ریزش جریان دلالت داشته و مخالف معنی عدم ریزش یا «فرونشینی» است. «سیل»، طوفان جهانی افسانه و احتمالاً" تاریخ، به عنوان طوفان در اساطیر بکار رفتهاست.

در خلال یا پس از یک بارندگی شدید، مقدار دبی رودخانه به سرعت افزایش یافته و در نتیجه آب از بستر عادی خود سر ریز و دشت سیلابی و مناطق اطراف را دربر میگیرد. با بررسی دشت سیلابی قدیمی و آبرفتهای آن، شاید بتوان با درجهای از تقریب احتمال وقوع و بزرگی سیلهای آتی منطقه را مشخص کرد. اصولاً بزرگی سیلها و تکرار آنها در طول زمان تابع شدت بارندگی، نفوذپذیری زمین و وضع توپوگرافی منطقه است.
نقش عوامل انسانی در وقوع سیل
با اینکه سیل و طغیان رودخانه ها پدیده ای طبیعی است و در گذر زمان رخ داده است، امروزه به دلیل دخالتهای بی رویه در بسیاری نقاط که قبلاً سیل نمیآمده، طغیانهای بزرگی مشاهده میشود. فعالیت بشر به چند صورت احتمال وقوع سیل را افزایش میدهد. از آن جمله میتوان به ساختمانسازی در دشت سیلابی رود که مستلزم اشغال بخشهایی از آن است و باعث کاهش ظرفیت طبیعی رود میشود، اشاره کرد. به این ترتیب محدودهای از دشت سیلابی که در زمان طغیان زیر آب میرود، گستردهتر میگردد.
شهرسازیها و حذف گیاهان باعث کاهش مقدار آب نفوذی و افزایش آب سطحی میشود. حجم زیاد آب از یک طرف بر برزگی طغیان میافزاید و از طرفی با افزایش فرسایش، رسوباتی به وجود میآورد که با برجای گذاشتن آنها ظرفیت بستر اصلی رود کاهش مییابد. موارد پیش معمولاً تأثیر تدریجی دارند، ولی سیلهای ناگهانی و فاجعه آمیز اغلب بر اثر تخریب سدها و بندها، ایجاد میشوند.
عوامل اصلی ایجاد سیل
از زمانهای ماقبل تاریخ، مردم به جهت دسترسی به سیستم حمل و نقل ارزان و راحت و همچنین داشتن دسترسی به منابع غذائی و تجارت، در کنار دریاها و رودخانهها مسکن میگزیدند؛ چنانچه جمعیت انسانی در کنار منابع طبیعی آبی متمرکز نبودند، هیچ نگرانی از بروز سیل وجود نداشت. ولی بهر حال وجود خاک حاصلخیز کنار رودخانهها منوط به جاری شدن سیلابهای متعدد و وجود انواع رسوب گذاریهای عادی همراه با آن میباشد.
سیلابهای برخاسته از دریا قدرت ایجاد طغیانها یا در هم نوردیدن استحکامات ضد سیل مانند سیل شکنها و همچنین صاف کردن تپههای شنی یا پر کردننواحی گود زمین را دارا است؛ بنابراین در زمینهای ماورای این استحکامات ساحلی امکان سیل گرفتگی و آسیب دیدگی متصور است. عواملی مانند طوفانهای سهمگین طوفانهای برق آسا، جزر و مد بلند، پدیده تسونامی یا ترکیب اینها، باعث ایجاد سیلابهای دریایی میگردند. از آنجائیکه اکثر مناطق شهری در کنار ساحل بنا شدهاند، این تهدید جدی در تمام نقاط جهان وجود دارد.

طغیان رودخانه ها
بسیاری از رودخانهها که در مرزهای زمینهای نسبتاً مسطح جاری هستند، دشتهای سیلابی را تشکیل میدهند. در هنگام شدید بودن سیل، جمع شدن گل ولای بروی زمینهای زراعی باعث کاهش حاصل خیزی آنها خواهد شد. در فرهنگهای کشاورزی اولیه، ارتباط چرخه سالیانه سیل و سال زراعی از اهمیت بالائی برخوردار بوده بخصوص در مورد مصریان باستان ساکن در مجاورت رود نیل و ساکنان بین النهرین در کنار رود خانههای دجله و فرات.
سیل معمولاً زمانی بوقوع میپیوندد که یک سطح پست زمین از آب پر شده باشد. بدترین حالتهای سیل رودخانهای معمولاً در زمینهای حاشیهای یک رود جاری میشود. به عنوان نمونه میتوان از سیلهای کوئینزلند در ژانویه سال ۱۹۹۹ نام برد که در آن بخش جنوب شرق کوئینزلند بزیر آب فرو رفت. سیل زمانی رخ میدهد که خاک و پوشش گیاهی یک منطقه توانائی جذب کامل آب را نداشته باشد. در این زمان حجم آب به صورت غیرقابل کنترل از طریق کانالهای رودخانهای یا حفرههای طبیعی یا مخازن آب دستساز بشر، ریزش مینماید.
سیلهای دورهای به صورت طبیعی در بسیاری از رودخانهها رخ داده و باعث بوجود آمدن مناطقی بنام دشتهای سیلابی میگردد. علت وقوع این سیلابها بارش بارانهای شدید و گاهی نیز توام با ذوب برف است که باعث طغیان رود خانه و جاری شدن آب در زمینهای حاشیهای رود میشود. نام سیلابی که به یکباره و بدون هیچ فرصت قبلی ایجاد و جاری میشود، سیل آنی است. سیلابهای آنی معمولاً در اثر بارش بیش از حد در یک منطقه نسبتاً کوچک ایجاد میگردند. از سوی دیگر سیل نواحی ساحلی نیز بر اثر بادهای شدید سطح اقیانوس یا بواسطه امواج حاصله از زمین لرزههای کف دریا بوجود میآید. البته شمار عوامل ایجاد سیل زیاد است.
سیل های آنی
سیلهای آنی ناشی از ذوب برف کوهها، تحت شرایطی نادر و با امتزاج با امواج گرم، به عاملی مخرب تبدیل میشوند که باعث ازبین رفتن جان ومال مردم میشوند. بارش های ناگهانی و متناوب نیز در صورتی که شرایط طبیعی برای جذب آن در زمین فراهم نباشد، زمینه را برای وقوع سیل های بزرگ فراهم می کند.

پیشبینی سیل
هدف از پیشبینی سیل برآورد دبی جریان و سطح سیلابی است که در یک دوره بازگشت مشخص (مثلاً در یک دوره ۲۵، ۵۰ یا ۱۰۰ ساله) احتمال وقوع آن وجود دارد. نتایج این پیشبینی که سیلاب طراحی نام دارد، به عنوان مبنایی برای انتخاب روشهای مقابله با سیل مورد استفاده قرار میگیرد. سیلاب طراحی معمولاً بر مبنای هزینه لازم برای کنترل آن و میزان ریسک و خطری که تخریب سیستم کنترل سیلاب پیشنهادی برای جان انسانها دارد، انتخاب میشود.
در مواردی که گسیختگی سازه آبی منجر به از دست رفتن جان انسانها و اموال زیادی بشود، طراحی بر مبنای سیلابها با احتمال رخداد کمتر و دوره بازگشت طولانی تر، مثلاً سیلاب ۱۰۰۰ ساله و حتی بیشتر، انجام میشود. سطح گسترش و ارتفاع این سیلابها بیش از سیلابهایی است که از احتمال رخداد بیشتری برخور دارند. پیشبینی سیلاب طراحی به دو صورت تحلیلی و زمینشناسی انجام میشود که اغلب مکمل یکدیگرند.
عوامل موثر برای پیشبینی تحلیلی سیلاب
برای پیش بینی سیل امکان و زمینه های مختلفی وجود دارد که از جمله آن می توان به موارد زیر اشاره کرد.
بررسی توپوگرافی بخشی از حوضه آبریز که جریان آب را به منطقه مورد مطالعه تأمین میکند.
تعیین نوع پوشش سطح زمین (سنگ، خاک، گیاهان)، جهت تخمین نسبت آب جاری شده به آب نفوذی و تبخیرشده.
تعیین بزرگترین رگبار و بارندگی محتمل با توجه به دادههای موجود.
توجه به فصل، زیرا شرایطی مثل اشباع بودن زمین از آب یا پوشیده بودن سطح آن از برف تأثیر مستقیمی بر جریان سطحی آب دارند.
تعیین ظرفیت ذخیره بستر اصلی رود و دشت سیلابی اطراف آن، تغییرات احتمالی در ظرفیت ذخیره بخشهای پائین رود در آینده نیز مورد توجه قرار گیرد.
محاسبه حداکثر سیل محتمل
بطور کلی محاسبه حداکثر سیل محتمل محتاج برآورد پتانسیل بارش و مقدار و نحوه توزیع بارش در داخل حوضه آبریز است. مقدار آبدهی یا سطح آب رودخانه بر حسب زمان، معمولاً توسط منحنیهای خاصی به نام هیدروگراف نشان میدهند. به این منظور اغلب از هیدروگراف واحد استفاده میشود. مقدار آبدهی رود در یک مدت زمان مشخص از روی هیدروگراف قابل محاسبه است.
به منظور پیشبینی سیل معمولاً مقادیر محاسبه شده برای جریان به تراز (ارتفاع) آب تبدیل میشود. مبنای پیشبینیهای زمینشناسی شامل تعیین مرزهای دشت سیلابی توسط تصاویر فضایی و عکسهای هوایی، جهت تعیین پراکندگی آبرفتها و خاکهای جدید (کواترنر) در دره و شناسایی اشکالی که به وقوع سیل مربوط میشوند، ازجمله پادگانهها، گودالها و مانند آن است، میباشد.
این بررسیها زمان دقیق وقوع یک سیل در گذشته را مشخص نمیسازد. بلکه ضمن تأثیر وقوع آن در زمانهای جدید زمینشناسی احتمال رخداد مجدد آن را گوشزد میکند. نتایج بررسیهای زمینشناسی مخصوصاً در جاهایی که رکود طولانی از وضعیت آب و هوایی وجود ندارد، میتواند از روش تحلیلی دقیقتر باشد.
نقش جنگل در جلوگیری از بروز سیلابها
در هنگام ریزش آب بارانهای سنگینی که باعث بروز سیلابها میشوند، ذرات آب با شاخ و برگ درختان جنگل برخورد میکنند و تا حد زیادی از سرعت آنها کاسته میشود. همچنین خاک جنگل هم پوشیده از شاخ و برگ گیاهان و درختان است که باعث جذب آب میشود و جویبارهایی با آب ذلال را به وجود میآورد.
اطلاع از چگونگی جریان، حجم، شدت، مدت، مکان و بالاخره زمان وقوع سیلها اهمیت ویژهای در طراحی و نگهداری سازههای مهندسی، مخصوصاً تأسیسات آبی و همچنین پیشبینی خطرات و زیانهای احتمالی ناشی از سیل دارد. به دلیل شرایط آب و هوایی کشورمان سیلابها، چه از نوع بهاره و ناشی از ذوب برف باشند و چه از نوع ناگهانی ناشی از رگبار، بخش عمدهای از جریان سطحی اغلب رودهای حوضه مرکزی را تشکیل میدهد.
سیل عید نوروز ۹۸ ایران
<hr>
دوم تا پنجم فروردین سال ۹۸ در بسیاری از استان های ایران به ویژه استان هایی چون گلستان، لرستان، فارس، خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد در اثر بارش شدید و ناگهانی باران سیل بزرگی رخ داد که با خسارت های سنگین مالی و جانی فراوان همراه بود.
این سیل در شهرستان های آق قلا و گمیشان از توابع استان گلستان تعداد زیادی از شهر و روستاها را به زیر آب برد و در شهر شیراز نیز به دلیل جا به جا کردن خودروهای مسافروان نوروزی دست کم جان هیجده نفر از شهروندان ایرانی را گرفت.
سیل نوروز ۹۸ در دیگر استان های کشور همچون کرمانشاه و لرستان نیز جان تعدادی از شهروندان را گرفت.
یزد از منازل مسکونی سیل زده بازدید کرد و برای...
و از خانه های سیل زده بازدید کردو از نزدیک... در جریان خسارت های این سیل قرار گرفت بازدید معاون... اجرایی رئیس جمهور از مناطق سیل زده یزد وی در...
کد خبر: ۱۱۱۷۲۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۶
رئیس سازمان امدادونجات از امدادرسانی به متاثرین سیل و آبگرفتگی...
عشایرنشین که زندگی روزمره آن ها متاثر از سیلاب و... هلال احمر ولی پور گفت سیل و آبگرفتگی استان های...
کد خبر: ۱۱۱۷۱۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۵
به ۱۷۵۰ هموطن متأثر از سیل و آبگرفتگی در ۱۷...
متأثر از سیل و آبگرفتگی بودند افزود ۶۷ شهرستان در... کردند همچنین ۲ هموطن جان خود را بر اثر سیل...
کد خبر: ۱۱۱۶۹۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۴
به دنبال بارندگی عصر شنبه را شکستگی سیل بند روبروی...
و گغت جهت اسکان افراد در سیل مانده در سطح...
کد خبر: ۱۱۱۶۶۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۱
وقوع سیلاب و روان آب در برخی استان های ایران... مناطق مقامات رسمی حتی از احتمال وقوع سیل براثر بارش...
روان آب در مسیل ها احتمال برخورد صاعقه لغزندگی جاده... ماه سال ۱۴۰۱ موجب جاری شدن سیل در برخی از... سیل در قشلاق روستای کزج و روستاهای نوده و دمدول... علت ورود سیلاب به واحدهای مسکونی خسارات مالی به روستاییان...
کد خبر: ۱۱۱۶۵۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۱
و جاری شدن سیل در برخی نقاط استان را تشریح...
سیلاب در برخی شهرستان های استان شده است وی افزود... ادامه داد سیل هم چنین تعداد ۱۰ دام سبک و... توابع شهرستان هریس گرفتار سیل شده و مفقود شده بود... اتراق در حریم و بستر مسیل ها خودداری کنند تا...
کد خبر: ۱۱۱۶۴۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۰
فرماندار شهرستان کلیبر با اشاره به وقوع سیل شدید در...
کد خبر: ۱۱۱۶۳۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۰
در پی سیل چند روزه گذشته در جنوب آفریقا ارتش... این کشور برای کمک رسانی به مردم سیل زده وارد... عمل شده است در این سیل ۴۴۰ نفر جان خود...
کد خبر: ۱۱۱۴۷۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۳۱
مقامات محلی آفریقای جنوبی اعلام کردند که تلفات سیل اخیر...
ناامیدانه در جستجوی بازماندگان احتمالی هستند که در این سیل... گفته کارشناسان این باران سیل آسا بدترین فاجعه آب و... سیل رانش زمین و جاری شدن گل و لای از... در پناهگاه های اضطراری اسکان داده شدند سیل زدگان نیاز...
کد خبر: ۱۱۱۳۸۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۶
عوامل بسیار مهمی در ایجاد سیل دخیل هستند که یکی... بسته شدن مسیرهای عبور سیلاب در مناطق شهری می شود... اکوسیستم های آبی و در نتیجه تغییر پتانسیل انتقال جریان...
به گزارش « تابناک» به نقل از ایسنا سیل یکی... ها سبب شده است که مسیرهای عبور سیلاب در مناطق... در حریم و بستر رودها و مسیل ها توجه نشود... سیل های احتمالی ممکن است با خساراتی به مراتب بیشتر...
کد خبر: ۱۱۱۳۶۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۵
زمین و سیل در مرکز و جنوب فیلیبپین ۲۴ نفر...
کد خبر: ۱۱۱۳۳۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۳
هائیتی گرفته تا وقوع طوفان های همراه با سیل در... گذشته میلادی در پی وقوع سیل در چندین کشور اروپایی... خواهد بارید و در نتیجه خطر وقوع سیلاب های شدید... ۲۰ طوفان را تجربه می کند سیل و رانش زمین...
کد خبر: ۱۱۱۱۵۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۱۰
بارش های سیل آسا و آب گرفتگی معابر در ۱۷...
عبور از کنار مسیل ها به همراه داشتن تجهیزات زمستانی...
کد خبر: ۱۱۱۰۴۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۹
فاز دوم کمک رسانی به بیش از ۱۵ هزار سیل... سیل زدگان جنوب استان کمک کردند ...
احمر در امر کمک به متاثرین از سیل های اخیرگفت... غیرنقدی در فاز دوم به سیل زدگان جنوب استان کمک... به جمع آوری کمک های مردمی به سیل زدگان خاطرنشان... کمک رسانی به سیل زدگان جنوب استان کمک رسانی کردند...
کد خبر: ۱۱۰۶۰۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۴
با گذشت چندین روز از سیل ویرانگر برزیل همچنان صدها...
جی تی ان پنج روز پس از سیل ویرانگر و... پتروپلیس همچنان ادامه دارد گفته شده در جریان این سیل... خبر نیست پیشتر آمار جان باختگان سیل برزیل کمتر از... شدید و جاری شدن سیل افراد بسیاری در شهر کوهستانی...
کد خبر: ۱۱۰۵۷۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۲
سیل و پایین آمدن گل و لای از مناطق کوهستانی... به شهر شد و در پی این سیل تا کنون...
کد خبر: ۱۱۰۵۳۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۹
شمار جان باختگان سیل و رانش زمین در ایالت ریودوژانیرو...
وقت محلی از افزایش شمار جانباختگان سیل به ۷۸ نفر... خبر داد شهر پتروپلیس روز سه شنبه با سیل شدیدی...
کد خبر: ۱۱۰۵۰۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۸
وزیر کشور درباره مناطق زلزله و سیل زده گفت به...
کشور با بیان اینکه در موضوع سیل برخی شهرستان... ۵۰۰ میلی متر بارندگی داشتند افزود به مناطق سیل زده...
کد خبر: ۱۱۰۴۴۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۴
با گذشت حدود یک ماه از سیل در بندر کنارک... چابهار هنوز هم بسیاری از سیل دیدگان از نبود امکانات... اولیه زندگی و مشکلات فراوان پس از سیل شکایت می... بارید که در نهایت منجر به وقوع سیل و خسارات...
کد خبر: ۱۱۰۲۱۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۱
مقام های برزیل اعلام کردند بر اثر بارندگی شدید سیل...
پست" سیل گسترده همچنین بیش از ۵۰۰ هزار خانواده را... سائوپائولو گفت که به دلیل سیل چهار کودک در فرانسیسکو... سیل جان خود را از دست داده اند دولت ایالت... سائوپائولو اعلام کرد سیل بیش از ۵۰۰ هزار خانواده را...
کد خبر: ۱۱۰۲۰۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۱